Industriële radiografie: FAQ

Algemene antwoorden op veel gestelde vragen

Andere vragen

Bunker 

Vanaf wanneer moet mijn bunker conform zijn?

Zoals vastgelegd in artikel 24 van het KB Industriële Radiografie (Art. 7, §1), moeten bunkers binnen twee jaar na publicatie beschikken over een geldig conformiteitsattest. Dit houdt in dat bunkers conform moeten zijn tegen 3 april 2025. 

Vanaf wanneer moeten kleine stukken (<500kg en <1m3) verplicht gefotografeerd worden in een bunker?

Zoals vastgelegd in artikel 24 van het KB Industriële Radiografie (Art. 4, §3 en §4), moeten kleine stukken binnen twee jaar na publicatie gefotografeerd worden in een bunker. Dit houdt in dat tegen 03 April 2025 kleine stukken verplicht in een bunker moeten gefotografeerd worden.

Moet een bunker een dak hebben?

Dit is strikt genomen niet verplicht. Een bunker zonder dak is weliswaar enkel mogelijk op voorwaarde dat het dosisdebiet op elke punt buiten de bunker, eveneens rekening houdend met het skyshine-effet, voor niet-beroepshalve blootgestelde personen, te allen tijde onder de grens van 10 microsievert per uur blijft en dat de geaccumuleerde dosis niet meer dan 300 microsievert per jaar bedraagt. Het ontwerpen van een bunker zonder dak houdt dus risico’s in en kan de toegelaten activiteiten binnen de bunker sterk beperken. Informeer u dus voorafgaandelijk bij uw erkende deskundige.

Moet een bunker een deur hebben?

Tijdens normaal gebruik van de bunker moet de ruimte vergrendeld en gesloten blijven tijdens bestraling. Men kan echter kiezen tussen deur(en), poort(en), of een combinatie van beide, met of zonder het gebruik van een chicane. Men moet ervoor zorgen dat het dosisdebiet buiten de bunker, met name voor niet-beroepshalve blootgestelde personen, te allen tijde onder de grens van 10 microsievert per uur blijft en dat de geaccumuleerde dosis niet meer dan 300 microsievert per jaar bedraagt.

Moet een bunker echt overal lekdicht zijn?

Een bunker voor industriële radiografie moet zo ontworpen en gebouwd zijn dat deze lekdicht is, wat betekent dat het maximum dosisdebiet van 10 microsievert per uur en de maximum geaccumuleerde dosis van 300 microsievert per uur op alle plaatsen rondom de bunker gerespecteerd wordt. Als er lekkages worden geconstateerd, kunnen deze doorgaans structureel worden verholpen (bv. extra loodafscherming). Bovendien worden bunkers periodiek geïnspecteerd en getest om ervoor te zorgen dat ze nog steeds lekdicht zijn en dat er geen verhogingen van het dosisdebiet rondom de bunker ontstaan als gevolg van spleten, slijtage of beschadiging. Men moet ervoor zorgen dat het stralingsniveau buiten de bunker, met name voor niet-beroepshalve blootgestelde personen, te allen tijde onder de grens van 10 microsievert per uur blijft en dat de geaccumuleerde dosis niet meer dan 300 microsievert per jaar bedraagt.

Moet een bunker altijd geopend kunnen worden bij een incident?

Onder normale omstandigheden blijft de bunker steeds afgesloten wanneer er straling is. Bij een incident moet het echter, volgens een interne procedure, steeds mogelijk zijn voor het interventieteam om de bunker te betreden.

Waarom is het auditieve signaal gevraagd?

Het auditieve signaal waarschuwt omstanders dat de deuren/poorten binnenkort gesloten zullen worden, zodat niemand zich in het pad van de deuren/poorten bevindt. Het geeft ook niet-bevoegde personen een signaal om de bunker te verlaten. Dit signaal is te horen zolang de deuren/poorten zich niet in een gesloten toestand bevinden.

Voert het FANC controles uit op bunkers?

De certificering van de bunkers gebeurt door een deskundige erkend in de fysische controle en stuurt het conformiteitscertificaat naar het FANC. Het FANC kan op elk moment tegenmetingen uitvoeren en eventueel conformiteitscertificaten intrekken indien er zou blijken dat de criteria niet worden gerespecteerd. Andere handhavingsmiddelen (boetes, dwangsommen, veiligheidsmaatregelen, …) kunnen eveneens door het FANC worden opgelegd.

Kan de actieve meting uitgevoerd worden met mijn actieve persoonlijke dosimeter?

Elke radioloog moet over een passieve en een elektronische persoonlijke dosimeter beschikken. Per team moet er minstens één extra stralingsmeter beschikbaar zijn om de actieve meting uit te voeren. Deze stralingsmeter moet een ander toestel zijn dan de persoonlijke elektronische dosimeter.

Werfopslag

Is er tijdelijke opslag mogelijk indien er verschillende werven op eenzelfde site van een NDO-klant plaatsvinden?

Het koninklijk besluit bepaalt dat de tijdelijke opslag niet mag dienen voor de opslag tussen opeenvolgende werven. Echter, indien opeenvolgende dagen NDO-activiteiten plaatsvinden op eenzelfde site, hoewel ze op verschillende locaties en dus werven plaatsvinden binnen die site, is tijdens deze periode de tijdelijke opslag toegestaan om onnodige transporten te vermijden. Deze tijdelijke opslag mag niet meer dan vier maanden per vierentwintig maanden bedragen.

Bestralingsinfrastructuur

Wat is een bestralingsinfrastructuur?

Een bestralingsinfrastructuur bestaat uit vaste afschermingen die bedoeld zijn als bescherming tegen de ioniserende straling en moet aan enkele wettelijke eisen voldoen:

• Overwaking van alle ingang(en)
• Maximaal dosistempo < 10 µSv/u
• Uitsluitend gebruik radiografie
• Slechts 1 bron tegelijk
• Nodige waarschuwingstekens
• Auditief en visueel waarschuwingssignaal
• Bedieningspost buiten de infrastructuur

Meer details zijn over deze eisen zijn te vinden in artikel 18 van het KB en artikel 3 van het TR Veiligheidsvoorzieningen.

Ben ik verplicht een bestralingsinfrastructuur te bouwen indien ik regelmatig grote of zware objecten laat controleren?

Industriële radiografie van verplaatsbare werkstukken (afmeting < 1 kubieke meter of minder dan 500 kg) wordt altijd uitgevoerd in een bunker. Indien er periodiek industriële radiografie wordt uitgevoerd in uw onderneming van grotere of zwaardere stukken, is het werken in een bestralingsinfrastructuur aangewezen, tenzij er kan aangetoond/gerechtvaardigd worden waarom er geen bestralingsinfrastructuur kan voorzien/gebouwd worden. In dat geval, zal er in werfcondities gewerkt moeten worden, waarbij het optimalisatieprincipe moet toegepast worden. Dit zal leiden tot extra veiligheidsmaatregelen die voortkomen uit de risicoanalyse.
Voorbeelden van dergelijke maatregelen kunnen zijn: het voorzien van extra afscherming rondom de bedieningslocatie, microswitch en signalisaties op de toegangsdeur...

Kan mijn fabriekshal na de werkuren dienst doen als bestralingsinfrastructuur?

In principe is dit niet uitgesloten, zolang aan alle voorwaarden van een bestralingslocatie (zie andere FAQ) voldaan is, hetgeen wat eerder onwaarschijnlijk is. De definitie van de bestralingsinfrastructuur had echter tot doel om kleinere, afgeschermde locaties te voorzien, waarbij geen of slechts een beperkte veiligheidsperimeter vereist is opdat de radiologen in veilige en optimale omstandigheden zouden kunnen werken.

Informatie van de NDO-klant

Ik ben een radioloog die continu aanwezig is op de site van de klant. Dien ik dan ook alle informatie 24 uur op voorhand te krijgen? (“24u-regel”)

In principe moet de NDO-klant ten laatste 24u op voorhand de correcte informatie over de uit te voeren controles overmaken aan de NDO-klant (art. 6§4). In die gevallen waar een NDO-firma continu aanwezig is op de site van de NDO-klant, is een groot deel van de over te maken informatie onveranderlijk en gekend. Het is aanvaardbaar dat de gedetailleerde informatie bij het begin van elke werkdag beschikbaar is zolang de NDO-firma oordeelt dat zij voldoende tijd hebben om de werken voor te bereiden.

Opleiding

Moeten alle operatoren een opleiding tot Agent voor de Stralingsbescherming volgen?

Elke persoon die industriële radiografie uitvoert, wordt als industrieel radioloog beschouwd en moet een opleiding als Agent voor de stralingsbescherming gevolgd hebben. Het aantal uren van de initiële en de permanente vorming zal verschillen afhankelijk van de klasse van het toestel/de bron (bv. 8u voor een X-stralentoestel met een topspanning lager dan 200kV).

Uitzondering

Wetenschappelijk onderzoek op schilderijen

Wanneer industriële radiografie wordt toegepast op schilderijen met een X-stralentoestel met een topspanning van of lager dan 100 kV, valt deze toepassing buiten de reikwijdte van het Koninklijk Besluit van 17 februari 2023 betreffende industriële radiografie.

Het agentschap benadrukt eveneens dat het stralingsrisico verbonden aan deze specifieke activiteit, vanwege het gebruikte type X-stralentoestel, beperkt is. Daarom heeft het FANC besloten dat de verplichtingen zoals vastgelegd in het KB Industriële Radiografie niet van toepassing zijn op deze specifieke wetenschappelijke activiteit.