Radonactie 2021: Luchtkwaliteit speelt beslissende rol in onze gezondheid

Daar is de herfst weer en dus ook de Radoncampagne van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), in samenwerking met de Waalse provincies, het Brussels Hoofd- stedelijk Gewest en de Duitstalige Gemeenschap. Met de jaarlijkse campagne wil het FANC de bevolking informeren over de risico’s van radon, maar ook over de screeningmogelijkheden en preventie- en saneringsmaatregelen. Radon is een radioactief gas dat afkomstig is uit de ondergrond en kan binnendringen in gebouwen. Een goede luchtkwaliteit in huis is essentieel voor de gezondheid van de bewoners en aangezien een gebrek aan ventilatie, vooral tijdens de koude herfst- en wintermaanden, ervoor zorgt dat de hoeveelheid radon zich opstapelt, is het in deze periode van het jaar een bijzonder aandachtspunt, zeker nu mensen meer tijd thuis doorbrengen als gevolg van de coronacrisis en de toename van telewerk.

Radon is een radioactief gas dat van nature in de bodem en in gesteenten voorkomt. Het is kleurloos, geurloos en smaakloos, waardoor het een onzichtbaar maar reëel risico vormt. Het gas kan namelijk vanuit de kelderverdieping gebouwen binnendringen via scheuren in vloeren en muren, via sanitaire leidingen en verwarmingsbuizen, enzovoort. Radon inademen kan gezondheidsproblemen veroorzaken. Na tabak is radon de meest voorkomende oorzaak van longkanker in België. In de openlucht wordt radon snel verdund, maar in gesloten, slecht verluchte ruimten kan het zich na verloop van tijd opstapelen.

Hoe kan je de hoeveelheid radon in huis meten?

De enige betrouwbare manier om te weten of je aan radon bent blootgesteld, is het gebruik van een detector. Dat is een klein plastic kokertje dat je gedurende drie maanden in je huis laat staan, in de drukste kamer op de begane grond, in veel gevallen de woonkamer. Na die periode stuur je de detector terug voor analyse en ontvang je vervolgens de resultaten.

Hoe weet je of je in een radonrisicogebied woont?

Radon komt vooral voor in het zuiden van ons land. In Vlaanderen doet het probleem zich in mindere mate voor, door de minder rotsachtige bodemsamenstelling. Bovendien kan de radonconcentratie ook nog eens sterk verschillen van provincie tot provincie en zelfs van gebouw tot gebouw in dezelfde gemeente. Bepaalde gemeenten in de provincies Luxemburg, Luik en Waals-Brabant worden als risicozones beschouwd. 5 tot 10 procent van de huizen ligt er boven het referentieniveau* van 300 Bq/m³.

De resultaten van de Radonactie van 2020 spreken voor zich. Vorig jaar kochten ongeveer 3.200 Belgische gezinnen een radondetector aan. In Wallonië overschreed de radon- concentratie bij 10% van de uitgevoerde tests (309 woningen) het referentieniveau van 300 Bq/m³. In 138 van die woningen lag de radonconcentratie zelfs hoger dan 600 Bq/m³.

Hoewel er in Vlaanderen geen verhoogde concentraties werden vastgesteld in 2020, roept het FANC toch ook Vlaamse gezinnen op om hun woning te laten controleren op de aanwezig- heid van radon. Hoe meer metingen er worden uitgevoerd en hoe meer resultaten er beschik- baar zijn, des te beter kan het FANC risicogebieden in kaart brengen en mensen adviseren over mogelijke oplossingen.

Wat kan je doen om de radonconcentratie in huis te verlagen?

Als de radonconcentratie in huis niet al te hoog is, kan een goede ventilatie van de kamers al volstaan. Als het referentieniveau van 300 Bq/m³ wordt overschreden, begeleiden het FANC en de andere partners van de Radonactie de eigenaar bij een saneringsproces. Welke maatregelen er precies moeten worden getroffen, hangt af van het type gebouw en van het gemeten radonniveau. Het kan gaan van het afdichten van de doorgangswegen waarlangs radon het huis binnen kan of het afdichten van de vloerplaat van het gebouw tot het verwijderen van radon uit de ondergrond of uit de kruipkelder.

Hoe kan je een radondetector bestellen?

Van 1 oktober tot en met 31 december 2021 kan je via de website www.radonactie.be een radondetector bestellen voor een totale kostprijs van 15 euro (inclusief analyse en eventuele hulp bij sanering).

De rol van het FANC: preventie en bescherming

In België is het FANC de bevoegde autoriteit voor beleid en regelgeving op het gebied van ioniserende straling, en daaronder valt ook de aanpak van radonproblemen in gebouwen. In overeenstemming met de Europese en internationale richtlijnen heeft het FANC een nationaal radonactieplan opgesteld met als doel het risico van blootstelling aan radon in particuliere en openbare gebouwen en op de werkplek te verminderen. Tijdens de jaarlijkse Radonactie voert het FANC een bewustmakingscampagne en probeert het online, via infofilmpjes, op bouwbeurzen, etc. zoveel mogelijk mensen te informeren en aan te moedigen om het radongehalte in hun woning te meten.

* Uitleg over het referentieniveau: de concentratie radon in de lucht wordt gemeten in Becquerel per kubieke meter (Bq/m³). België volgt een richtlijn van de Europese Unie, die het niveau waarop het raadzaam is om maatregelen te treffen in bestaande constructies vastlegt op 300 Bq/m³. Hoe hoger de gemeten concentratie, hoe belangrijker het is om het probleem aan te pakken. Na sanering of bij een nieuwe constructie ligt het maximale niveau op 100 Bq/m³.

Meer info