Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) gaat de radioactieve lozingen van grote nucleaire sites in België na en meet de radioactiviteitsniveaus in het leefmilieu. Daarmee beschermt het de bevolking, werknemers en het leefmilieu tegen de risico’s van ioniserende straling. De metingen die werden uitgevoerd in de loop van 2020 hebben geen bijzondere problemen aan het licht gebracht. Het FANC heeft de metingen gepubliceerd in zijn jaarlijks toezichtsrapport en heeft voor deze editie voluit ingezet op duidelijke informatie, ook voor wie geen wetenschappelijke achtergrond heeft.
Radioactiviteit is overal van nature aanwezig, in het menselijk lichaam en in alles rondom ons. Daarnaast kan radioactiviteit ook het gevolg zijn van menselijke activiteiten, zoals radio- logische toepassingen in bijvoorbeeld de nucleaire geneeskunde of de uitbating van kern- reactoren. Het FANC houdt toezicht op de grote nucleaire sites* en de hoeveelheid radioactieve stoffen die zij volgens hun vergunning mogen lozen naar het leefmilieu. Daarnaast controleert het FANC ook in heel het land het niveau van kunstmatige en natuurlijke radioactiviteit in de lucht, de regen, oppervlaktewateren en drinkwater, bodems en afzettingen van rivieren, de kuststreek en voedsel. Op die manier wordt bovendien gedubbelcheckt of er geen impact is van eventuele radioactieve lozingen op de bevolking en het leefmilieu.
Ioniserende straling is onzichtbaar. Je kan ze ook niet ruiken, voelen of horen. Je kan ze enkel meten. Het FANC gebruikt twee methoden voor zijn radiologische monitoring: een continue meting van de lokale omgevingsradioactiviteit via het automatische TELERAD-netwerk** en een gerichte controle via metingen en staalnames ter plaatse. Daarnaast moeten de uitbaters van grote nucleaire installaties hun radioactieve lozingen opvolgen en maandelijks rapporteren aan het FANC.
De metingen van 2020 hebben geen specifieke problemen op het Belgische grondgebied aan het licht gebracht. De voornaamste aandachtspunten blijven de gekende locaties met historische radioactieve verontreiniging, met name in de Kempen. Op die sites zorgt het FANC voor extra monitoring en zoekt het, samen met alle betrokkenen, actief naar duurzame oplossingen.
Nadruk op trends en conclusies
Het radiologisch toezichtsrapport heeft dit jaar een facelift gekregen en bundelt voortaan de resultaten van het leefmilieutoezicht van het FANC met de gegevens over de lozingen van de grote nucleaire sites in ons land, informatie die vroeger verspreid zat over verscheidene af- zonderlijke rapporten. In dit nieuwe geheel ligt de focus op de trends en conclusies en worden links gelegd tussen de verschillende domeinen waarbinnen het FANC actief is. Op die manier is het nieuwe rapport toegankelijker voor iedereen, ook voor wie geen wetenschappelijke ach- tergrond heeft. Wie toch meer details en de precieze meetresultaten wil raadplegen, vindt die voortaan in een afzonderlijke bijlage.
* Grote nucleaire sites in België: de kerncentrales in Doel en Tihange, Belgprocess in Mol/Dessel (behandeling en opslag van radio- actief afval), SCK CEN in Mol (onderzoekscentrum), JRC-Geel (Joint Research Centre in Geel – onderzoeksinstituut van de Europese Commissie en het IRE in Fleurus (Nationaal Instituut voor Radio-elementen – productie van radio-elementen voor gebruik in de nucleaire geneeskunde).
** TELERAD is een netwerk van meer dan 250 meetstations over heel België dat continu de radioactiviteit opvolgt. Alle meetpunten van het netwerk zijn verbonden met een centraal systeem dat automatisch wordt gealarmeerd als er abnormale verhogingen van de radioactiviteit worden gedetecteerd. Het FANC volgt de meetwaarden de klok rond op en waakt zo over het leefmilieu en de gezondheid van de bevolking. Het FANC publiceert de meetwaarden ook in real time op www.telerad.be.
Meer info
- Verslagen van het radiologisch toezicht in België
- Infodossier 'Radioactiviteit in het leefmilieu': Filosofie van radiologisch toezicht op het Belgische grondgebied