FANC publiceert jaarrapport radiologisch toezicht

Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) heeft zijn jaarrapport 2019 over het radiologisch toezicht in België gepubliceerd. Vorig jaar werden in totaal 22.500 radioactiviteitsmetingen uitgevoerd op meer dan 3.900 stalen. Uit de resultaten blijkt dat de situatie over het algemeen uitstekend is. De metingen in het Belgische leefmilieu hebben – op de gekende historische verontreinigingen in het leefmilieu na –geen noemenswaardige problemen aan het licht gebracht. De kerncentrales hadden een verwaarloosbare, zelfs niet-detecteerbare radiologische impact op het leefmilieu.

Radioactiviteit is overal van nature aanwezig, in het menselijk lichaam en in alles rondom ons. Daarnaast kan radioactiviteit ook het gevolg zijn van menselijke activiteiten, zoals radiologische toepassingen in bijvoorbeeld de nucleaire geneeskunde of de uitbating van kernreactoren. De afdeling ‘Radiologisch toezicht op het grondgebied’ van het FANC controleert in heel het land het niveau van kunstmatige en natuurlijke radioactiviteit in de lucht, de regen, oppervlaktewateren en drinkwater, bodems en afzettingen van rivieren, de kuststreek en voeding.

De meting van de radioactiviteitsniveaus in ons leefmilieu maakt deel uit van de opdracht van het FANC, dat als missie heeft de bevolking, de werknemers en het leefmilieu te beschermen tegen het gevaar van ioniserende straling. Daarnaast bestaan er internationale afspraken en verdragen waartoe België is gebonden en die worden uitgevoerd door het FANC. Het Agentschap draagt ook actief bij tot het opstellen en toepassen van internationale verordeningen en richtlijnen.

Meetresultaten 2019

Ioniserende straling is onzichtbaar. Je kan ze ook niet ruiken, voelen of horen. Je kan ze enkel meten. Het FANC gebruikt twee methoden voor zijn radiologische monitoring: een continue meting van de lokale omgevingsradioactiviteit via het automatische TELERAD-netwerk* en een punctuele controle via metingen en staalnames ter plaatse.

De metingen van 2019 hebben uitgewezen dat er zich geen belangrijke problemen hebben voorgedaan op Belgisch grondgebied. Globaal genomen lag het niveau van de radioactiviteit van kunstmatige oorsprong veel lager dan dat van de natuurlijk voorkomende radioactiviteit of was de kunstmatige radioactiviteit zelfs niet waarneembaar.

Aandachtspunten

Hoewel de radiologische situatie in België globaal genomen goed is, zijn er toch een aantal sites met een meetbare, maar geringe stralingsimpact op het milieu. Het gaat enerzijds om de rivierbekkens Grote Laak-Molse Nete-Grote Nete en Winterbeek-Demer, die allebei naar de Schelde stromen. De hogere concentraties aan radioactieve stoffen in die bekkens zijn een gevolg van de historische verontreiniging veroorzaakt door de lozingen van de voormalige fosfaatindustrie in de Kempen (Grote Laak en Winterbeek) en de historische lozingen van de nucleaire bedrijven in Mol-Dessel (Molse Nete).

In het bekken van de Winterbeek wordt momenteel een sanering van de verontreiniging met zware metalen en radium uitgevoerd in opdracht van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De radiologische aspecten van de sanering worden nauw opgevolgd door het FANC.

Anderzijds zijn er enkele historisch verontreinigde sites in Olen met een verhoogde concentratie aan radioactieve stoffen. Het gaat om overblijfselen van de voormalige radiumproductie in die streek. Het FANC zorgt ook op die sites voor een extra monitoring.

Beide probleemzones zijn niet nieuw, ze worden al jarenlang opgevolgd door het FANC. De huidige bestemming van de betrokken gebieden vereist geen bijkomende maatregelen om de bevolking te beschermen tegen straling. Mocht er in de toekomst bijvoorbeeld gebouwd of gegraven worden, dan zal het FANC analyseren wat er moet gebeuren op het gebied van stralingsbescherming. Het FANC zal de betrokken gebieden in ieder geval nauwlettend blijven monitoren, in nauwe samenwerking met de regionale autoriteiten en de lokale actoren.

*TELERAD is een netwerk van maar liefst 250 meetstations over heel België dat continu de radioactiviteit opvolgt. Alle meetpunten van het netwerk zijn verbonden met een centraal systeem dat automatisch wordt gealarmeerd als er abnormale verhogingen van de radioactiviteit worden gedetecteerd. Het FANC volgt de meetwaarden de klok rond op en waakt zo over het leefmilieu en de gezondheid van de bevolking. Het FANC publiceert de meetwaarden ook in real time op www.telerad.be.

Meer info: