Internationale samenwerking in het kader van de geologische berging van radioactief afval

SITEX (Sustainable network for Independent Technical EXpertise on radioactive waste management)

In de Richtlijn 2011/70/EURATOM van de Europese Raad van 19 juli 2011 wordt een communautair kader vastgelegd voor het verantwoordelijk en veilig beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval. Het verklaart ook dat op technisch niveau wordt aanvaard, dat geologische berging momenteel de veiligste en meest duurzame optie is als eindpunt van het beheer van hoogactief afval en verbruikte brandstoffen die als afval worden beschouwd.

Het doel van het SITEX-project is het opzetten van een netwerk dat de Europese aanpak van technische expertise rond geologische berging voor radioactief afval kan harmoniseren. SITEX brengt 15 organisaties samen die technische veiligheidsorganisaties (TSO's) en veiligheidsautoriteiten vertegenwoordigen, evenals specialisten uit het maatschappelijk middenveld. SITEX helpt de voorwaarden vast te stellen die nodig zijn voor het ontwikkelen van een duurzaam netwerk van technische expertise. SITEX werkt onafhankelijk van afvalproducenten en afvalbeheerders.

WENRA (West-European Nuclear Regulators’ Association) Safety Reference Levels (SRL) voor geologische berging

Het FANC bepaalde de specifieke referentiecriteria voor de definitieve berging van radioactief afval mee, uitgevaardigd door WENRA (Western European Nuclear Regulators Association). Deze omvatten de belangrijkste veiligheidsdomeinen, zoals het beheer van de veiligheid, de ontwikkeling van de berging, de acceptatie van afval voor berging en de verificatie van de veiligheid. WENRA publiceerde in december 2014 een verslag met deze SRL's.

Samenwerkingen met IRSN (Institut de radioprotection et de sûrété nucléaire) in het kader van geologische berging van radioactief afval

Eén van de missies van het FANC is het onderzoeken van dossiers die beslissingen betreffende de geologische berging van radioactief afval ondersteunen. Het afdichtingsysteem waarmee de geologische berging uiteindelijk wordt afgesloten is essentieel om de veiligheid te garanderen. Het FANC voorziet in een co-financiering met het IRSN (Institut de Radioprotection et de Sûreté Nucléaire) van een studie over het hydromechanische gedrag van afdichtingsmaterialen bestaande uit een mengsel van zwellende klei. Dankzij de ontwikkelde modellen, inclusief simulaties specifiek voor het Belgische programma, worden de belangrijkste processen voor de veiligheid bepaald. Dit betreft met name de beheersing van mogelijk watertransport naar hoger gelegen watervoerende lagen en de biosfeer op lange termijn. De studie begon in oktober 2014 en duurt 3 jaar.

Samenwerking in het kader van het Mont Terri ondergronds laboratorium

Het FANC is lid van het consortium Mont Terri, bestaande uit 21 partners (EU-landen, VS, Canada, Japan), waaronder regelgevende instanties (o.a. ENSI - Zwitserland en BASE - Duitsland), afvalbeheerders en nucleaire en niet-nucleaire onderzoekscentra. Het jaarlijkse budget dat door het FANC wordt geïnvesteerd bedraagt ongeveer 170.000 euro op een totaal van 3 tot 5 miljoen euro voor alle partners.

Deze samenwerking geeft toegang tot alle resultaten van de partners. Deze is essentieel voor het verwerven en ontwikkelen van onafhankelijke wetenschappelijke en technische expertise, voor de opleiding van onze medewerkers, voor het anticiperen op en het analyseren van wetenschappelijke en technische problemen en voor het delen met de internationale gemeenschap.

Het FANC coördineert het DR-C thermisch gradiëntmigratie-experiment (Fig. 2). Het is  belangrijk om het effect van de temperatuur op de migratie van radionucliden te bestuderen, vooral in het penaliserende scenario van een voortijdig verlies van de integriteit van de container. Er bestaan weinig in-situ gegevens over dit onderwerp.


Fig 1: Ontwerp van de DR-C experiment

Het FANC neemt ook deel aan andere experimenten die met name gericht zijn op het bestuderen van:

  • de interactie tussen bitumen, nitraat en klei;
  • de interactie tussen cement en klei;
  • de belangrijkste transportmechanismen voor waterstofgas in klei.

Integration Group for the Safety Case (IGSC)

Het FANC is lid van de IGSC, een werkgroep van het Nuclear Energy Agency van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). De taak van de IGSC bestaat uit het formuleren van aanbevelingen in het kader van de ontwikkeling van veiligheidsdossiers voor definitieve berging. De groep fungeert tevens als platform waar veiligheidsexperts ideeën kunnen uitwisselen.

AIEA-GEOSAF (International Intercomparison and Harmonisation Project on Demonstration of Safety of Geological disposal)

Het FANC is betrokken bij het GEOSAF-project (International Intercomparison and Harmonisation Project on Demonstration of Safety of Geological disposal ofwel harmonisering van de verwachtingen op het gebied van de operationele veiligheid en de veiligheid op lange termijn van de geologische berging), een initiatief van het IAEA. Het doel is om te komen tot een gemeenschappelijke interpretatie op het gebied van operationele veiligheid van een geologische berging, waarin de veiligheid op langetermijnveiligheid (na de sluiting van de berging) wordt geïntegreerd.

AIEA-HIDRA (Human Intrusion in the context of Disposal of Radioactive Waste)

Het FANC neemt deel aan het HIDRA-project (Human Intrusion in the context of Disposal of Radioactive Waste ofwel menselijke tussenkomst bij het verwijderen van radioactief afval ), met name aan werkgroep «WG.3: Beschermende maatregelen». Dit project is bedoeld om aanbevelingen te formuleren betreffende de verwerking van de menselijke handelingen in het veiligheidsdossier definitieve berging van radioactief afval, en meer bepaald in de veiligheidsanalyse.

EURAD Joint Programme

Het Europees samenwerkingsprogramma voor het beheer van radioactief afval (EURAD) is een programma dat de EU-lidstaten helpt om Richtlijn 2011/70/Euratom tot vaststelling van een communautair kader voor een verantwoord en veilig beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval ten uitvoer te brengen door samen te werken met hun nationale programma's. Het coördineert ook activiteiten die gericht zijn op gemeenschappelijke behoeften van de relevante organisaties die betrokken zijn bij de nationale programma's van de verschillende staten, of het nu gaat om onderzoek, strategische studies of activiteiten op het gebied van kennisbeheer.

Bel V, technische ondersteuning van het AFCN, coördineert het project «Uncertainty Management multi-Actor Network» (UMAN) en is partner in de projecten «Assessment of Chemical Evolution of ILW and HLW Disposal Cells» (ACED) en «Waste Management Routes» (ROUTES).

 

Laatst aangepast op: 21/04/2023