Overdracht vergunning voormalige site EZB in Seneffe

De verschillende vestigingen in ons land die radioactieve stoffen of apparaten gebruiken die ioniserende straling uitzenden, zijn ingedeeld in vier verschillende klassen. De klasse waarin een bepaalde vestiging wordt ingedeeld, hangt af van het potentiële risico dat de spanning van het apparaat, de activiteit van de radioactieve bron of de mate van blootstelling aan ioniserende straling met zich meebrengt.

De site in het industriepark van Seneffe behoort tot de klasse IIA, een subcategorie van klasse II. Klasse IIA omvat de inrichtingen die een risico op blootstelling aan hoge doses of op een significante hoeveelheid straling inhouden.

Historiek van de site

Tot 2011 stond de vergunning voor de site in Seneffe op naam van IBT nv. Die vergunning werd destijds afgeleverd door de provincie Henegouwen. Het bedrijf produceerde in Seneffe therapeutische implantaten met jodium-125 voor de behandeling van prostaatkanker en andere ziekten. Alle installaties op de site werden echter stilgelegd in 2008. Bij de sluiting in 2008 bleef de toenmalige exploitant, IBT nv, wel verantwoordelijk voor de veiligheid en beveiliging van de site. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) drong erop aan dat de firma een plan opstelde om de veiligheid te garanderen en zo radioactieve verontreiniging te voorkomen.

In 2011 droeg het FANC de vergunning over aan de Belgische firma Eckert & Ziegler Bebig nv (EZB). Dat bedrijf nam in 2011 dus een vestiging over die sinds 2008 geen gebruik meer maakte van nucleaire toepassingen, maar waar wel nog radioactief afval en twee cyclotrons* achterbleven. Het merendeel van het radioactieve afval was wel al geleidelijk afgevoerd naar de Université catholique de Louvain (UCLouvain) toen IBT nv nog actief was op de site.

Nucleaire veiligheid

De afgelopen jaren bleven de bedrijfsleider en een aantal medewerkers van EZB op de site aanwezig, zodat de nodige onderhouds- en veiligheidswerken al die tijd correct werden uitgevoerd. De bedrijfsleider was ook het aanspreekpunt voor het FANC. De site is dus nooit onbewaakt geweest. Bovendien heeft het FANC zijn controles ter plaatse ook voortgezet nadat de nucleaire activiteiten op de site waren stilgelegd. De veiligheid en beveiliging van de site bleef dus te allen tijde gegarandeerd.

Het FANC kan wettelijk gezien geen ontmanteling opleggen, maar drong er bij EZB wel gedurende jaren op aan om de twee cyclotrons op de site te hergebruiken of te ontmantelen. Omdat EZB daar niet op inging, beschouwde het FANC de twee cyclotrons op de site eind 2015 als definitief buiten dienst gesteld. EZB moest dus een aanvraag tot ontmanteling indienen. In maart 2016 had het FANC nog altijd geen reactie ontvangen van EZB. Daarom legde het een bestuurlijke maatregel op in de vorm van een regularisatiebevel. Daarop diende EZB meerdere aanvragen in om productietesten te mogen doen op de site. Het FANC heeft die allemaal geweigerd, omdat de aanvragen onvoldoende gemotiveerd waren en bovendien niet consistent waren met de beslissing van EZB om de cyclotrons niet langer te gebruiken.

Nieuwe exploitant

In april 2019 werd de vergunning overgedragen aan het Duitse moederbedrijf van EZB, Eckert & Ziegler Strahlen- und Medizintechnik AG.

Op 12 maart 2020 werd de vergunning voor de site uiteindelijk overgedragen aan Telix Pharmaceuticals Belgium. Het FANC was van bij het begin van de onderhandelingen tussen beide bedrijven betrokken. Op die manier kon het FANC Telix op de hoogte brengen van zijn concrete verplichtingen als exploitant en kon het herhaaldelijk wijzen op het belang van de ontmanteling van een van beide of beide cyclotrons, afhankelijk van de toekomstige activiteiten van Telix op de site. Telix heeft intussen aan het FANC laten weten dat het een ontmantelingsdossier aan het voorbereiden is voor een van beide cyclotrons. Het gaat om een belangrijke financiële investering door Telix, wat voor het FANC een uitstekend signaal is voor een optimaal toekomstig beheer van de site.

Het financiële aspect van de ontmanteling behoort echter niet tot de bevoegdheden van het FANC, maar tot die van NIRAS (Nationale Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte Splijtstoffen). Het FANC pleit wel voor een wetgeving die exploitanten verplicht om financiële provisies te blokkeren voor de ontmanteling van hun installaties en de verwijdering van radioactief afval van hun site. Het FANC heeft zijn bezorgdheid daarover dan ook gecommuniceerd aan NIRAS.

Het FANC heeft steeds geijverd om het ter plaatse opgeslagen radioactief afval van de vroegere productie te verwijderen. Het afval is nog steeds eigendom van Eckert & Ziegler Strahlen- und Medizintechnik AG, maar werd voor tijdelijke opslag overgebracht naar de UCLouvain. Op het moment van de overdracht van de vergunning aan de nieuwe exploitant bevond er zich dus geen radioactief afval meer op de overgenomen site. Eckert & Ziegler Strahlen- und Medizintechnik AG heeft een contract met de UCLouvain om de stralingsbescherming te verzekeren en de veilige overbrenging van het afval naar NIRAS te garanderen.

*Een cyclotron is een soort deeltjesversneller die wordt gebruikt voor medische, industriële en onderzoeksdoeleinden. Op de site van Seneffe gaat het om cyclotrons die enkel werden gebruikt voor de productie van medische isotopen.

 

 

Laatst aangepast op: 27/04/2020